Relacja z konferencji "Szansa dla zabytków 2013"
30.10.2013.r
Wydarzenie zostało zorganizowane przez biuro badań i dokumentacji zabytków Ewidencjazabytkow.pl, Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz Fundację Książąt Lubomirskich.
Hasło przewodnie tegorocznej edycji "Rewitalizacja i zrównoważony rozwój - podstawa dużych projektów miejskich" w kontekście aktualnego stanu opieki nad zabytkami w kraju nabiera szczególnego znaczenia. Zasada zrównoważonego rozwoju mówiąca, o takim gospodarowaniu posiadanym zasobem, aby nie umniejszyć go dla przyszłych pokoleń, zyskała w Polsce rangę konstytucyjną, o czym mówi art. 5 Konstytucji „Rzeczpospolita Polska (…) strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju”, stanowiąc również podstawę działań konserwatorskich.
Zobacz filmowy news z konferencji
Liczba zabytków nieruchomych w Polsce sięga 300 tysięcy. Największe skupiska zabytkowych nieruchomości znajdują się w województwie dolnośląskim (12 proc. ogólnopolskiego zasobu), wielkopolskim oraz mazowieckim (10 i 9 proc.). Na renowację jednego obiektu przypada średnio 600 zł ze środków przyznawanych w formie państwowych dotacji. Tymczasem postępujący rozwój przestrzeni miejskich oraz zachodzące przemiany społeczne determinują konieczność wypracowania metod, które w ramach ścisłej współpracy sektora publicznego i prywatnego pozwolą na maksymalizację wartości ekonomicznej zasobu zabytkowego przy jednoczesnym wykorzystaniu i promocji jego walorów historycznych oraz uniknięciu jego skansenizacji. Co za tym idzie, planowanie partycypacyjne z udziałem władz, inwestorów, architektów i społeczeństwa uwzględniające potencjał inwestycyjny obszarów zabytkowych oraz ich ochronę, a w efekcie zwiększenie środków przeznaczonych na te działania, jest istotnym elementem rozwoju gospodarczego, stanowi gwarancję ciągłości zasobu zabytkowego oraz wzmacnia społeczne poczucie tożsamości.
Pierwszy dzień konferencji w budynku Ufficio Primo rozpoczął się od uroczystego powitania gości przez Rafała Nadolnego - Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Jana Lubomirskiego - Prezesa Zarządu Fundacji Książąt Lubomirskich oraz Michała Sochy - dyrektora biura badań i dokumentacji zabytków Ewidencjazabytkow.pl, który następnie odczytał list o przyznaniu honorowego patronatu nad konferencją przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego. Swoją obecnością zaszczycili przybyłych Barbara Raczyńska z Kancelarii Prezydenta RP, Dominika Kulczyk-Lubomirska, Ambasador Niemiec w Polsce Jego Ekscelencja Rüdiger Freiherr von Fritsch wraz z Małżonką, Rabin Shalom Stambler, Senator Jarosław Lasecki, Zastępca Prezydenta Miasta Rzeszowa Roman Holzer oraz prof. Tadeusz Bernatowicz - Pełnomocnik Dziekana Wydziału Historycznego UW ds. Zabytków i Dziedzictwa Kulturowego.
Pierwsze wystąpienie poprowadził Hank Dittmar - dyrektor generalny Fundacji Księcia Karola. Dokonał on syntezy doświadczeń brytyjskich w zakresie zrównoważonego rozwoju, które następnie zostały uzupełnione przez Rafała Nadolnego o doświadczenia na gruncie polskim. Konkretną ilustracją obu były prezentacje: Izabeli Gajny (INTBAU) dotycząca synergii pomiędzy społecznością, rozwojem komercyjnym i ochroną dziedzictwa kulturowego; Prof. Marii Lubockiej-Hoffmann omawiająca zagadnienie retrowersji w Elblągu oraz Zenona Reszki - Burmistrza Błonia, który skupił się na tematyce wzmacniania jakości przestrzeni w centrum miasta.
Kolejne wystąpienia poruszały kwestie konkretnych działań rewitalizacyjnych na terenie Polski. Magdalena Lachowska - Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków - omówiła rewitalizację zabytków Górnego Śląska. Dobrym jej przykładem było case study zabytkowej Kopalni Guido, multifunkcyjnego projektu poprzemysłowego dokładnie przedstawionego przez zastępcę dyrektora kopalni - Łucję Zawadzką. Efekt tego typu działań w rejonie Mazowsza omówił Piotr Błażejewski w studium przypadku pomyślnie przeprowadzonego projektu rewitalizacji Starej Przędzalni w Żyrardowie. Grzegorz Lechman z Referatu Rewitalizacji Wydziału Urbanistyki, Architektury i Ochrony Zabytków Urzędu Miejskiego w Gdańsku przedstawił z kolei projekty rewitalizacyjne dzielnic Gdańska.
Społeczne i konserwatorskie aspekty tego rodzaju inwestycji na przykładzie dawnego sanatorium w Trzebiechowie szczegółowo zaprezentowała dr Barbara Bielinis-Kopeć - Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków, zaś Krzysztof Tyszkiewicz - Członek Zarządu BBI Development oraz dr Aleksander Broda z Fundacji Książąt Lubomirskich zgłębili temat roli kapitału prywatnego oraz inwestycji komercyjnych w zachowaniu dziedzictwa kulturowego i przywracaniu funkcji miejskich.
Niewątpliwą okazją do dalszej wymiany poglądów był oficjalny bankiet, który odbył się w Sali Białej, Apartamentach Marszałkowej Lubomirskiej Pałacu w Wilanowie oraz słynnym ogrodzie pałacowym, łączącym zróżnicowane stylowo elementy ogrodu barokowego, romantycznego parku angielsko-chińskiego, krajobrazowego parku angielskiego oraz neorenesansowego ogrodu.
Drugiego dnia konferencji gości powitał Paweł Jaskanis - dyrektor Muzeum Pałacu w Wilanowie, w którym to obiekcie, toczyły się obrady. Dyrektor rozwinął przed zebranymi zagadnienie „Pałacu, jako instytucji kultury kreującej funkcje otoczenia”. Po nim, swoje interaktywne prezentacje połączone z debatą prowadzili przedstawiciele holenderskiej pracowni architektoniczno – urbanistycznej RDH Huub Droogh, Taco Tuinhof oraz Sylwia Mikołajczak. Punktem kulminacyjnym drugiego dnia był panel dyskusyjny "Blaski i cienie dużych projektów rewitalizacyjnych na przykładzie Poznania" z udziałem Bartłomieja Hofmana - Prezesa Zarządu Immobel Poland odpowiedzialnego za inwestycję Poznań Okrąglak, Dagmary Mliczyńskiej-Hajdy - współtwórcy Programu Odnowy Rozwoju Śródmieścia Poznania, dr Piotra Korduby z Instytutu Historii Sztuki UAM oraz Mariusza Wiśniewskiego - przewodniczącego Komisji Rewitalizacyjnej Miasta Poznania. Moderatorem dyskusji był ekspert ds. miasta z Instytutu Sobieskiego w Warszawie - Piotr Libicki. Panel trwał blisko dwie godziny pełne interesującej wymiany poglądów i analizy problemów rewitalizacji Poznania. Po jego zakończeniu Michał Socha - dyrektor biura badań i dokumentacji zabytków Ewidencjazabytkow.pl - dokonał oficjalnego podsumowania konferencji, tym samym "Szansa dla Zabytków 2013" dobiegła końca.
Fakt udziału w konferencji zarówno wojewódzkich konserwatorów zabytków, jak też członków zarządu czołowych firm deweloperskich, świadczy o integracji środowiska wokół idei zrównoważonego rozwoju, wykorzystującego tkankę zabytkową jako element nowej przestrzeni nadążającej za rozwojem społecznym otoczenia.
W toku obrad zauważono konieczność dalszej dyskusji oraz pogłębiania wiedzy w kontekście szczegółowych zagadnień. Efektem jest inicjatywa zorganizowania konferencji tematycznych dotyczących m.in. finansowania rozwoju zabytków oraz realizowania konkretnych programów użytkowych na bazie zabytkowych nieruchomości.
Partnerami konferencji byli Kulczyk Silverstein Properties, RDH Architekci Urbaniści, BBI Development oraz INTBAU Polska.
4 lipca pod adresem www.szansadlazabytkow.pl wystartuje oficjalna strona konferencji zawierająca materiały merytoryczne i multimedialne.